Ter ere van de verbouwing van de Mariakerk maakte Durk Brouwer een speciaal kunstwerk. Deze ‘winskbeam’ heeft een plekje in de kerk gekregen. In Durk’s eigen woorden:
“Doe’t ik frege waard om in keunstwurk te meitsjen yn de renovearre tsjerke yn Blessum, wie it my fuortendaliks dúdlik dat it yn de nije frijkommen romte komme moast. In moaie romte no sûnder tsjerkebanken.
De keunstynstallaasje soe (mei in bytsje ferbylding ) in ‘winskbeam’ wurde.
It soe ienfâldich west hawwe om in keunstwurk fanôf de flier op te bouwen, mar ik fûn it wichtich om de nije romte optimaal te brûken en wat fan boppen ôf te meitsjen.
Der wie in gaadlike balk wêr de nylontried mei de latsjes oan hingje koene om sa in ‘winskbeam’ te meitsjen.
De latsjes binne makke fan ôffal planken dy’t tsjinne hawwe as sleatswâl en tige poreus en lichtgewicht troch de wurking fan modder en wetter. Dit jout de plankjes in moaie structuur en se binne unyk yn foarm.
It resultaat is in transparante ‘winskbeam’ mei minimaal gebrûk fan materialen, yn deselde blau/griene kleur as it tsjerkeplafond.“
Durk Brouwer
De ‘winsbeam’ van Durk Brouwer in de Mariakerk.Read More
De midsiuwske tsjerke fan Blessum is renovearre en ferbout ta hûskeamer fan it doarp! Op 25 septimber 2025 is de tsjerke iepene troch de Kommissaris fan Fryslân Arno Brok, de wethâlder fan de Waadhoeke Marja van der Meer en de foarsitter fan Alde Fryske Tsjerken Gerben Hoogterp. Sy mochten as earste in winsk ophingje yn de ‘Winskbeam’ in keunstwurk fan Durk Brouwer.
Harren boadskip wie, dizze tsjerke is 750 jier jong en kin op ‘e ny bydragen oan ferbining yn Blessum. As hûskeamer mei aktiviteiten fan en troch it doarp. Sy lokwinskje it doarp mei de ferboude tsjerke en binne der bliid mei dat it monumint troch it te brûken bestean bliuwt.
De tsjerke siet fol mei ynwenners en oare belutsenen. De iepening waard in moai evenemint mei bysunder oargelspel fan Lucas Wiersma en tefreden minsken dy’t sjogge en fiele dat de tsjerke útnoegjend is foar eltsenien. Dit is mooglik makke troch de stichting Alde Fryske Tsjerken, de stipers, it boubedriuw Julianus en it doarp. Yn it bysunder tank oan Kees Postma, Jan Mennema, Jetty vd Kamp en Angelique Esser.
BLESSUM In Blessum gaat het hele dorp straks naar de kerk. De monumentale dertiende-eeuwse Mariakerk boven op de terp herbergt een knusse woonkamer voor alle dorpelingen.
Blessum maakt met vereende krachten de kerk klaar voor de feestelijke opening. De Mariakerk is opnieuw ingericht en doet nu ook dienst als dorpshuiskamer.
Een knetterende maaier ratelt woensdagmiddag op de terp in het in najaarsrust gedompelde Blessum. Handige mannen rollen de mouwen van hun overalls op en maken het groen rondom de Mariakerk spic en span. Onder de strak geschoren haag trekken ze in grote halen nog een bezem en dan zwijgen de machines en keert de rust terug. Klaar, niks meer aan doen.
„De rûchste pôlen noch efkes koartwike. Ek wer klear, moai”, zegt Jan Mennema die vanuit de deur van de oude Mariakerk een blik werpt op zijn bezige dorpsgenoten. „Kom der yn, hjir binne we ek noch mei de lêste saken dwaande.” In het keukentje steekt Angelique Esser haar hoofd om het hoekje. Ze stopt nog gauw een vuilniszak in de afvalemmer en borstelt een laatste ronde door het toilet. Blessum zet de puntjes op de i voor de feestelijke opening een dag later van hun Dorpshuiskamer.
Eén keiharde eis: ‘It bliuwt ús tsjerke’
Blessum kwam voor vergaderingen, feestjes en dorpsactiviteiten altijd al samen in hun geliefde monumentale kerk die stamt uit de dertiende eeuw. Maar de typische indeling met lange kerkbanken en een smal pad maakte het godshuis verre van ideaal als dorpshuis. „It wie gjin noflike setting”, schetst Mennema de oude situatie. „Ast bygelyks in fergadering hiest, setten wy wol tafels yn it gongpaad. Mar as ien nei it húske woe, moast elk fan it plak.”
Het dorp wilde de kerk dolgraag verbouwen, en schakelde bouwkundestudenten in om mee te denken in de plannen. Er lag maar een harde eis waaraan voldaan moest worden, zegt Mennema die voorzitter is van de plaatselijke commissie van de Alde Fryske Tsjerken, de stichting die eigenaar is van de kerk.
‘It plak dêr’t wy trouwe en rouwe en tsjinsten fiere’
„Wat der ek betocht wurdt, it bliuwt ús tsjerke. It plak dêr’t wy trouwe en rouwe en tsjinsten fiere wolle.” Het kerkinterieur mocht veranderd maar niet helemaal verdwijnen. Bovendien moest de rijke historie van het monument in de plannen worden verweven.
En dat is wondermooi gelukt, zeggen Esser en Mennema met een tevreden blik rondkijkend. Een deel van de banken is verwijderd en opgeslagen, andere zijn verrijdbaar gemaakt. Er is een mobiel keukenblok. De plankenvloer is deels verhoogd en geëgaliseerd waardoor een multifunctionele ruimte ontstaat.
Bij de werkzaamheden kwam een grafsteen van Epéus van Glinstra uit 1677 tevoorschijn. De vooraanstaande Blessumer woonde op Ringiastate, pal tegenover de kerk. Zijn bijzondere zerk is niet opnieuw onder de vloer verstopt, maar afgedekt met een glasplaat zodat hij zichtbaar blijft.
Onderduikdeurtje
Achter bij het orgel is een deurtje zichtbaar, wijst Mennema. „Dat lit sjen dat de tsjerke altyd plak bean hat oan elk.” Het luikje vertelt het verhaal van de twee Joodse broers Bert en Hans Heilbron die in de Tweede Wereldoorlog onderdoken in Blessum en op gevaarlijke momenten wegkropen op de zolder in de kerk.
Het kleine Blessum – het dorp telt 80 inwoners – heeft met elkaar, met vereende krachten van de kerk hun huiskamer gemaakt. Er is een jaar lang verbouwd. Afgelopen week is de boel ingericht. Er is gemaaid en geveegd en gepoetst. Alle puntjes staan op de i. Commissaris van de Koning Arno Brok komt donderdag de Blessumer droom openen. „Tiid foar feest.”
Artikel geschreven door Elizabeth Vogelzang, gepubliceerd in de Leeuwarder Courant, d.d. 25 augustus 2025 Foto’s: hoge noorden/Jacob van Essen
De dorpshuiskamer in de Mariakerk van Blessum gaat donderdag (25 september) feestelijk en officieel open. Bij de opening hebben dorpsbewoners een belangrijke rol, evenals Arno Brok, commissaris van de Koning, wethouder Marja van der Meer, enkele bijzondere genodigden en vertegenwoordigers van stichting Alde Fryske Tsjerken. De kerk is eigendom van de stichting.
De dorpshuiskamer is een uniek project waarbij inwoners van het dorp betrokken zijn geweest van idee tot uitvoering. De rijke historie van de Mariakerk is daarin verweven. In die geschiedenis speelt samenwerken een grote rol, ook bij het beschermen van onderduikers. Tijdens de officiële opening komt dit verhaal aan bod.
De kerk is fors verbouwd. Sommige kerkbanken zijn verwijderd (en opgeslagen), andere zijn verrijdbaar gemaakt. De vloer is geëgaliseerd. Zo is een ruimte ontstaan die multifunctioneel in te zetten is. Tijdens het bouwproces is besloten een luik in de vloer te maken om een bijzondere grafsteen blijvend zichtbaar te maken. De kerk is ook verduurzaamd.
De kosten waren bijna € 255.000. Dat geld is opgebracht door donateurs en vrijwilligers van de stichting, particulieren, de gemeente Waadhoeke, het Iepen Mienskipsfûns van de provincie Fryslân, de Stichting Alde Fryske Tsjerken zelf èn fondsen, waaronder: Fonds Bolsward-Dronrijp 1993, Stichting Siebolt, Rabobank Coöperatiefonds, Meindersma-Sybenga Stichting, Zwerver Broersma Fonds, Van Cuijck Fonds, Restauratiefonds Peter Francis Segaar en Kijlstra Smid Fonds.
Alde Fryske Tsjerken viert haar 55-jarig bestaan in 2025-2026. Er zijn allerlei jubileum-activiteiten. Ook werkt de stichting aan een donateurscampagne. Een belangrijk uitgangspunt daarbij is dat de kerkgebouwen onmisbaar zijn voor de identiteit van Fryslân, en dat de kerken daarom ‘van ons allemaal zijn’.
De inloop is donderdag vanaf 14.30 uur, het programma start om 15.00 uur.
Naast de officiële opening van de Dorpshuiskamer, is er ook een informele bijeenkomst op zaterdagavond 27 september voor bewoners van Blessum.
Van maandag 31 maart tot en met vrijdag 11 april vindt de grote internationale oefening Ramstein Flag plaats. Vanaf vliegbasis Leeuwarden zullen naar verwachting tussen de 30 en 40 toestellen gaan vliegen.
Van maandag tot en met donderdag zal er in de avond gevlogen worden om de oefeningen in duisternis te kunnen doen. Het is pas laat donker in die periode van het jaar en helemaal boven in de lucht. Dat betekent dat de laatste landing vermoedelijk pas na 23.00 uur plaats zal vinden. Gerard Veldman uit Koarnjum en Geert Verf uit Marsum, beiden omwonendenvertegenwoordigers in de COVM, noemen dit slecht nieuws voor de inwoners van Noord-Friesland. Op avond vliegen geeft sowieso al veel hinder, maar nu helemaal. Door het late tijdstip, de grote hoeveelheid vliegtuigen en de buitenlandse vliegers die minder bedreven zijn in de speciale vliegroutes hier (bochtje om Marsum).
De vliegbasis heeft eerder de Auditcommissie van het Geluidsmeetnet geïnformeerd. Daar heeft de commissie haar zorgen uitgesproken, maar tegelijkertijd gevraagd of de landingen zoveel mogelijk straight-in kunnen plaatsvinden. Net zoals de vorige keer gebeurde bij de Frisian Flag. Dat scheelt een keer extra boven de dorpen Marsum, Ingelum, Bitgum, Bitgummole, Stiens, Britsum, Koarnjum en Jelsum vliegen. De basiscommandant kon hier nog geen beloftes in doen. Als er veel toestellen moeten landen kan dat het snelst gebeuren in korte tijd bij een circuitlanding. Het zal mee afhankelijk zijn van het aantal toestellen. Nog niet alles is bekend. De vliegbasis zal binnenkort de precieze informatie verschaffen. De oefening wordt vanuit de NAVO georganiseerd, de uitvoering is in handen van vliegbasis Leeuwarden, omdat die veel ervaring heeft in het houden van dergelijke oefeningen (Frisian Flag en WIC). De omliggende landen doen er ook aan mee, maar vliegen waarschijnlijk rechtstreeks naar het oefengebied boven de Noordzee. De Auditcommissie heeft aangedrongen op uitgebreide voorlichting aan de omwonenden. De vliegbasis heeft daar positief op gereageerd.
Geluidscontouren en Nachtstraffactor:
De vliegbasis zal op jaarbasis binnen de geluidscontouren moeten blijven. Extra geluid op het ene moment betekent dat het gecompenseerd moet worden met minder geluid op een ander moment. Daarbij komt nog dat het vliegen in de duisternis extra zwaar meegerekend wordt. Hiermee wordt de extra hinder die dit geeft “gecompenseerd”. Dit gebeurt aan de hand van een zogenaamde nachtstraffactor. De nachtstraffactor is tijdsafhankelijk. Het verloop is als volgt:
Nachtstraffactor
0 – 6 uur 10 x
6 – 7 uur 8 x
7 – 8 uur 4 x
8 – 18 uur 1 x
18 – 19 uur 2 x
19 – 20 uur 3 x
20 – 21 uur 4 x
21 – 22 uur 6 x
22 – 23 uur 8 x
23 – 24 10 x
Dat betekent dat de vliegbasis scherp moet sturen op het gebruik van de geluidsruimte. Daarom wordt er in deze maanden ook niet bij avond gevlogen. Anders werden er deze periode gedurende drie weken op avond gevlogen. Die geluidsruimte spaart de vliegbasis nu op.
Ook de rest van het jaar zal minder gevlogen kunnen worden. De vliegbasis kan de geoefendheid op peil houden door elders meer te gaan vliegen.
Negen leefbaarheidsprojecten in de gemeente Waadhoeke hebben voor duizenden euro’s subsidie gekregen van provincie Fryslân in het kader van het Iepen Mienskipsfûns. De negen zijn onderdeel van in totaal vijftien projecten die in de regio Noordwest-Fryslân worden ondersteund.
Onder de noemer ‘Tusken Ald en Nij’ krijgt de commissie Âlde Fryske Tsjerken in Blessum 50.000 euro van de provincie voor het aanpassen van de kerk zodat deze meer als huiskamer voor diverse activiteiten gebruikt kan worden, met behoud van oude elementen. In totaal kost de complete opknapbeurt waarschijnlijk 252.798 euro.
Njoggen leefberensprojekten yn de gemeente Waadhoeke hawwe foar tûzenen euro’s subsydzje krigen fan provinsje Fryslân yn it ramt fan it Iepen Mienskipsfûns. De njoggen binne ûnderdiel fan yn totaal fyftjin projekten dy ’t yn de regio Noardwest-Fryslân stipe wurde.
Under de neamer ‘ Tusken Ald en Nij ’ krijt de kommisje Âlde Fryske Tsjerken yn Blessum 50.000 euro fan de provinsje foar it oanpassen fan de tsjerke sadat dizze mear as húskeamer foar ferskate aktiviteiten brûkt wurde kin, mei behâld fan âlde eleminten. Yn totaal kostet de komplete opknapbeurt nei alle gedachten 252.798 euro.
Omdat in Blessum bijna iedereen vrijwilliger is hebben we onszelf in het zonnetje gezet. Financieel kregen we hiervoor een steuntje in de rug dankzij een subsidie van Fryslân Verbynt. Het hele dorp werd daarom uitgenodigd om op 13 juli in de Mariakerk deel te nemen aan een middag met hollandsche spelen. Als voorproefje op een leuke middag ging de uitnodiging vergezeld van heerlijke boterkoek. Op een regenachtige zaterdag speelden inwoners van Blessum, ingedeeld in groepjes en zeer gemêleerd qua leeftijd (van 6 tot 80) tien hollandsche spelen. En het ging er fanatiek aan toe! Na de spelen werd afgesloten met een welverdiend frietje, snack, salade en ijs.
Om ’t yn Blessum hast elkenien frijwilliger is hawwe wy ússels yn it sintsje set. Finansjeel krigen wy dêrfoar in steuntsje yn de rêch tanksij in subsydzje fan Fryslân Verbynt. It hiele doarp waard dêrom útnûge om op 13 april yn de Mariatsjerke diel te nimmen oan in middei mei hollânske spelen. As foarpriuwke op in aardige middei gong de útnûging beselskippe fan hearlike bûterkoeke. Op in reinige sneon spilen ynwenners fan Blessum, yndield yn groepkes en tige mêlearre kwa leeftiid (fan 6 oant 80) tsien hollânyske spullen. En it gie der fanatyk oan ta! Nei de boartsjen waard ôfsletten mei in fertsjinne frytsje, snack, salade en iis.
Recente reacties